1590
yılında doğup, 1617 yılında 27 yaşında ölen - kardeş katli yasasını kaldırarak, yerine ekber
ve erşed sistemini getiren I.Ahmet’in gözdesi Haseki sultanı olarak 9 Çocuğunu
dünyaya getirmiş, Osmanlı yönetimindeki etkinliği ile, Osmanlı valide
sultanları arasında en çok tanınan Valide Sultan olarak tarihe geçmiştir.
Birden
çok Rivayet olsa da en çok kabul görmüş rivayete göre 1590 yılında Anastasya
adıyla Bosna’da doğan Kösem sultan, Bosna Beylerbeyi tarafından 14 yaşında Osmanlı
Haremine gönderilmiş, Kabiliyetli, Dindar ve sadrazamı Derviş Paşa’nın boğazını
kesip öldürecek kadar gözü kara, I.Ahmet’in bir yıl içinde gözde Hanımı olmayı
başarmıştır.
I.Ahmet
döneminde siyaset ve devlet işlerine karışmayan Kösem Sultan, Kocasının etkili
kişiliğinin gerisinde kalmayı uygun görmüştür. I.Ahmet’in 27 yaşında tifüs
hastalığından ölmesi üzerine 27 yaşında dul kalan Kösem Sultan’ı, bu ölüm
derinden etkilemiştir.
Yaşamında
kocası I.Ahmet’i etkileyerek kayın biraderi I. Mustafa'nın hayatta kalmasını
sağlayan Kösem Sultan, I.Mustafa’nın Devlet yönetimini profesyonel kişilere
bırakma isteği ve saltanatı kabul etmemesi üzerine onun döneminde devlet
yönetiminde söz sahibi olmuştur. Akli dengesinin zayıf olması öne sürülerek
tahttan indirilen I.Mustafa 96 gün tahtta kalmış ve yerine, tarihe adı Genç
Osman olarak geçecek I.Ahmet’in, Mahfiruz Hatice Haseki Sultan’dan doğma oğlu
II.Osman tahta çıkmıştır.
II.Osman
önceleri Kösem Sultan’ın işlerine karışmazken, Validesi Hatice Sultan’ın
etkisinde kalarak Kösem Sultan’ı, o dönem Tahttan indirilmiş padişah eşlerinin
gönderildiği eski saraya göndermiştir.
Tahtta
kaldığı dört sene dört ay yedi gün boyunca, Osmanlı Devleti’nin çöküşünü
önceden görmüş ve bunlarla ilgili çözümler bulabilmek için çalışmalar yapmış
olan Genç Osman, tecrübesizliğinin kurbanı olarak tarihe Hâile-i Facia olarak
geçecek, Yedi kule zindanlarında cellatlar tarafından boğulup çeşitli
işkenceler çektirilerek öldürülmüştür.
Dönemin
yaşanmışlıklarını, Genç Osman’ın siyasetini gözden geçirdiğimizde; Genç
Osman’ın birden fazla alanda yenileştirme çabalarının olduğunu görmekteyiz. Ve
böylesine köklü değişiklikleri yapacak ekibinin olmaması kendisine çokça düşman
yaratmıştır. Bu düşmanlarının arasında Kösem Sultan’ın olması da gayet
doğaldır. Çünkü Genç Osman tahtta kalsaydı kendisinden sonra oğullarının tahta
geçmesi olağandı. Bu durumda Kösem Sultan Valide Sultan olamayacak geri planda
kalarak ömrünün sonuna kadar eski sarayda oturacaktı.
Kösem
sultan Genç Osman’ın öldürülmesinde aktif rol oynamasa da geri planda kalarak
elinden gelen desteği vermiştir. Genç Osman’ın öldürülmesinin ardından I.Mustafa
tekrar tahta çıkarılmış ve bir sene üç ay yirmi iki gün tahtta kalmıştır. Bu
süre zarfında iyiden iyiye güçlenen Kösem Sultan, Kemankeş Alipaşa’nın
yardımıyla I.Mustafa’yı tahttan indirterek, Onbir yaşındaki oğlu IV.Murat’ı
tahta çıkartmış Valide Sultan olarak tekrardan sarayın yolunu tutmuştur.
Sekiz
yıl boyunca devlet yönetiminde Padişah’ın bile üstünde bulunan ”Saltanat
Naibesi ” Kösem Sultan’ın saltanatı IV.Murat’ın masaya yumruğunu vurmasıyla son
bulmuş, Bu tarihten IV.Murat ölene kadar kösem sultan geri planda kalmıştır.
Yirmi
sekizyaşında nedeni tam olarak bilinmeyen hastalıktan ölen IV.Murat, Hasta
yatağında kardeşi I.İbrahim’in öldürülmesi emrini vermişse de Kösem Sultan’ın
tesiriyle Padişah sözü dinlenmemiş, I.İbrahim ölmekten kurtulmuştur.
I.İbrahim’in
tahtta kaldığı sekiz yıl içinde tesiri artarak devam eden Kösem Sultan,
I.İbrahim’in güçlendiğini ve kendisinin ülke yönetiminde tekrardan söz sahibi
olamayacağını fark ettiği anda Sadrazam ve Şeyhülislam’ı harekete geçirerek öz
oğlu I.İbrahim’in tahttan indirilmesine yardım etmiştir.
Tahttan
indirildikten On gün sonra kapatıldığı bir odada, dönemin ünlü celladı Cellad
Başı Kara Ali’ye Oğlunu boğdurtan Kösem Sultan oğlunun öldürülmesinde en etkin
rolü oynamıştır.
I.İbrahim’in
küçük oğlu IV.Mehmet’in tahta çıkarılılmasıyla,Torunun’un Padişahlığını gören
Kösem Sultan Devlet yönetimindeki etkinliğini kaybetmemek için “vâlide-i
muazzama” unvanını almışsa da IV.Mehmet’in annesi Turhan Hatice Sultan’ın
Valide Sultan olarak güçlenmesiyle eski gücünü yitirmeye başlamıştır.
Aktif
siyasi gücünü tekrardan kazanmak isteyen Kösem Sultan torunu IV.Mehmet’i
zehirleyerek I.İbrahim’in, Saliha Dilaşub Sultan’dan doğan torunu II.Süleyman’ı tahta çıkarmak için teşebbüs
etmiş, bunu duyan Turhan Hatice Sultan 62 yaşındaki Kösem Sultan’ı Baş-Lala
Uzun Süleyman Ağa’nın yardımıyla perde ipiyle boğdurarak öldürtmüştür. Dolaylı
olarak 35 yıl hüküm sürmüş Kösem Sultan dönemi yandaşları ve destekçilerinin de
bir gecede öldürülmesi üzerine bir gecede bitmiştir.
Kösem
Sultan’ın ölümü üzerine sahip olduğu tüm mal varlığı ve servetine Devlet el
koymuştur. Yönetme ve iktidar hırsıyla onca ölüm ve zulümlere seyirci kalan
hatta çoğunda aktif rol oynayan Kösem Sultan’ın hayatı böyle bir ölümle son
bulmuş ve geçte olsa su testisi suyolunda kırılmıştır.
BLOGGER YORUMLARI
FACEBOOK YORUMLARI